De winst van samenwerking. De OR wordt een ondernemersraad!

Het gaat goed met je bedrijf. Voortdurend zoek je naar goede medewerkers. Voordat je het weet, heb je er meer dan 50. Je hoort een belletje rinkelen in je achterhoofd: formeel tijd voor een ondernemingsraad! Maar is dat echt wel nodig? Nog geen medewerker heeft het er over gehad. En ook jij hebt wel andere dingen aan je hoofd. Uitstellen dus maar? Of niet …?

Bij minder dan 70 procent van de bedrijven tussen de 50 en 100 medewerkers is een OR actief, zo blijkt uit onderzoek. Stel je de start van een OR nog even uit, dan ben je dus zeker niet de enige. Maar wacht niet te lang! Neem je nu initiatief, dan werk je aan een OR die samen met je optrekt. Laat je het op z’n beloop, dan geef je ruimte aan een OR die tegenover je staat.

Samenwerken is winst boeken

Duits onderzoek laat een direct verband zien tussen de resultaten van bedrijven en de stijl van hun werknemersvertegenwoordiging. Is bij een bedrijf een op samenwerking gerichte werknemersraad actief, dan zijn de winst- en de productiviteitscijfers meestal hoger dan bij vergelijkbare bedrijven zonder zo’n raad. Is ergens een minder coöperatieve raad actief, dan zijn de winstcijfers vaak lager. En de laagste winst- en de productiviteitscijfers zijn vaak van bedrijven met een op conflict gerichte raad. Bedrijven met werknemersraden die willen samenwerken doen het dus beter dan andere bedrijven. Stimuleer je het OR-werk, dan zullen positief ingestelde kandidaten zich eerder melden. En die willen wel samen met je optrekken. Maar wacht je af dan riskeer je dat ontevreden medewerkers naar voren stappen. De kans is groot dat zij het conflict met je zullen zoeken. Wat het wordt, bepaal je zelf! Ben je sceptisch, dan krijg je scepsis. Maar sta je open voor samenwerking, dan mobiliseer je samenwerking.

Ondernemersraad

Nog interessanter wordt het als je je OR benadert als broedplaats voor ondernemerschap. Betrokken medewerkers met ambitie zullen daar zeker bij willen zijn. Zij kunnen in de OR leren hoe jij je afwegingen maakt en tot besluiten komt. Raken ze daardoor geïnspireerd, dan ontstaat er ondernemerschap in je OR. Je OR wordt een ondernemersraad! Het overleg met betrokken medewerkers levert jou direct input vanaf de werkvloer op. Input die je plannen beter kan maken. Gaandeweg krijg je inzicht in de ondernemerskwaliteiten van die medewerkers. Je creëert winst op meer fronten.

In 5 stappen naar een goede basis

Heb je besloten dat er een OR moet komen? Zo leg je een goede basis:

Stap 1: Benader geschikte kandidaten rechtstreeks
Weet dat er meestal geen overweldigende respons komt op een algemene oproep voor OR-kandidaten. In de regel werkt het beter als je geschikte kandidaten persoonlijk benadert.

Wat maakt werknemers geschikt? Betrokkenheid en ambitie natuurlijk. En de bereidheid om samen te werken. Verder is ook enige eigenwijsheid niet verkeerd. Dat heb je wel nodig als ondernemer. Kies echter bij voorkeur in de OR niet voor medewerkers die hun sporen al hebben verdiend. Die komen waarschijnlijk beter tot hun recht op een plek waar ze zelf meteen kunnen gaan ondernemen.

Stap 2: Wees ambitieus én realistisch
Strategische sparringpartners zijn spannend, maar de mensen in je OR zullen bij aanvang nog ‘gewone’ werknemers zijn. Start daarom met eenvoudig en duidelijk uitleggen wat je plannen voor het bedrijf zijn. De reacties die je krijgt, helpen je om die nog beter te maken. Ze helpen je ondertussen ook om uit te vinden waar het echte ondernemerstalent in je OR te vinden is.

Stap 3: Bied een duidelijke handleiding
Zorg voor houvast om het OR-werk te verrichten. Een duidelijke handleiding legt uit wat ieders taak en rol is. Baseer die handleiding gerust op de Wet op de ondernemingsraden. Die wet zit logisch in elkaar. Bovendien kost zelf iets bedenken veel meer tijd.

Stap 4: Zorg voor een opleidingsbudget
Is de nieuwe OR met betrokken medewerkers geïnstalleerd? Zorg er dan voor dat ze betrokken blijven en investeer in scholing en trainingen voor de kersverse OR-leden. Zo komen ze door een goede voorbereiding en kennis over hun rollen en plichten goed beslagen ten ijs, maar bovenal laat je als ondernemer zien dat je het OR-werk waardeert.

Stap 5: Heb vertrouwen en tijd
Je hebt de OR-leden met de juiste attitude, een gedegen voorbereiding en een duidelijke handleiding. Voor renderend OR-overleg is nu nog nodig: vertrouwen en openheid. Daaraan bouwen vergt tijd. Neem die tijd!

Duurzame samenwerking

Als ondernemer weet je: na bouwen komt consolideren. Een samenwerkende OR starten lukt je natuurlijk wel, maar vroeg of laat zullen ook minder tevreden medewerkers zich melden. Sluit ze niet buiten, want ook zij vertellen je wat er leeft binnen je organisatie. En daar wil je wel van op de hoogte zijn als je plannen maakt.

Bedenk bovendien: een eenmaal opgebouwde OR-cultuur laat zich niet meteen doorbreken. Zittende OR-leden zullen nieuwe leden leren wat er bereikt is met samenwerking. Ze zullen uitstralen dat het OR-werk leuk is op die manier. Blijf ook jij het OR-werk steeds positief benaderen, dan zal dat iedere nieuwe OR stimuleren om die houding over te nemen. Zo krijgt elke ondernemer de OR die hij verdient!

Rob Kusters